ส่วนประกอบของเก้าอี้ รถเข็นผู้ป่วย
เมื่อได้ทราบกันถึงประโยชน์ของเก้าอี้รถเข็นแล้ว ต่อไปจะกล่าวถึงส่วนประกอบของเก้าอี้ล้อเข็นว่ามีอะไรบ้าง
และมีหน้าที่อย่างไรบ้าง โดยมีดังนี้ ล้อหน้า, ล้อหลัง, ที่หมุนล้อ, คันล็อกล้อ, ส่วนรองศรีษะ, พนักพิง, เบาะนั่ง,
ที่พักแขน, ที่พักเท้า
- ล้อหน้า (Front caster)
เป็นล้อที่มีขนาดเล็ก สามารถหมุนได้รอบทิศทาง ทำหน้าที่ในการกำหนดทิศทางการขับเคลื่อนเก้าอี้รถเข็น
ให้ไปทางซ้ายหรือทางขวา ติดตั้งอยู่บริเวณด้านหน้าของล้อใหญ่ หรือ ที่เรียกว่าล้อหลัง ล้อหน้ามีหลายชนิด
และหลายขนาด โดยจะถูกออกแบบมาให้เหมาะสมกับการงานของเก้าอี้ล้อเข็นแต่ละชนิด
ตัวอย่างเช่น ล้อหน้าขนาดเล็กที่เป็นยางตันช่วยให้เก้าอี้รถเข็นผู้ป่วยมีความสามารถในการเคลื่อนตัวได้ดีบนพื้น
ผิวเรียบและแข็ง เช่น พื้นถนน พื้นปูน ส่วนล้อหน้าที่มีขนาดใหญ่และเป็นยางลม มีความสามารถในการเคลื่อนตัว
ได้ดีบนพื้นผิวที่ขรุขระด้วย เพราะมีความยืดหยุ่นในการรับแรงกระแทกได้ดี
- ล้อหลัง (Rear wheels)
เป็นล้อหลักที่ในการเคลื่อนตัวของ รถเข็นผู้ป่วย อาจมีขนาดเล็กหรือใหญ่กว่าล้อหน้าเล็กน้อย หรือ อาจเป็นล้อ
ขนาดใหญ่ซึ่งมีเส้นผ่าศูนย์กลาง 20-24 นิ้วก็ได้ ที่พบบ่อยในปัจจุบันโครงของวงล้อ มี 2 แบบ คือ ล้อแบบซี่ลวด
(Spoke wheel) และ ล้อพลาสติกขึ้นรูป (PVC Wheel)
ล้อแบบซี่ลวด (Spoke wheel) มีลักษณะคล้ายล้อจักรยาน โดยมีซี่ลวดยึดดุมล้อที่อยู่แกนกลางกับขอบล้อซี่ลวด
จะยึดอยู่วงล้อโดยรอบ
ล้อพลาสติกขึ้นรูป (PVC Wheel) หรือ ที่เรียกกันทั่วไปว่า ล้อแม็ค มีลักษณะคล้ายล้อของจักรยานยนต์ มีแกน
ยึดกับดุมล้อ 2-6 ชิ้น ล้อแบบพลาสติกขึ้นรูปมีข้อดีคือ ไม่มีชิ้นส่วนที่จะเป็นสนิม ดูแลรักษาง่าย และมีความแข็งแรง
เหมือนล้อแบบซี่ลวด
ปัจจุบันในเก้าอี้รถเข็นผู้ป่วยที่ต้องการให้มีสมรรถนะสูง เช่น สำหรับการแข่งขันกีฬา มีการใช้วัสดุ เช่น
คาร์บอนไฟเบอร์ มาทำเป็นส่วนของล้ออีกด้วย
ส่วนยางหลังของล้อหลังมี 2 ชนิด เช่นเดียวกับยางของล้อหน้า คือ แบบยางตัน และ ยางลม โดยมีสมรรถนะ
ที่ต่างกันคือ ยางตันเหมาะกับการใช้งานบนพื้นผิวเรียบ เช่น ในสถานที่ทำงาน อาคาร ห้างร้าน บ้านเรือน
ในขณะที่ยางลมเหมาะกับการใช้งานบนพื้นผิวไม่เรียบ เช่น ตามท้องถนน ผิวการจราจรที่ขรุขระ ล้อแบบยางตัน
มีข้อดีที่ชัดเจนคือ ใช้งานง่าย อายุการใช้งานยาวนาน ไม่ต้องการการดูแลหรือเติมลมก่อนการใช้งาน
3.ที่หมุนล้อ (Hand rims หรือ Push rims)
เป็นวงล้อที่มีไว้สำหรับจับเพื่อการเคลื่อนเก้าอี้ล้อเข็น จะติดเชื่อมอยู่กับล้อหลังแต่ห่างจากวงล้อของล้อหลังออกมา
ราวๆ 1-2นิ้ว โดยล้อเข็นมี 2 แบบ คือ
แบบที่ 1แบบวงล้อ ที่หมุนล้อแบบนี้จะเป็นวงกลม ที่มีขนาดเล็กกว่าส่วนของล้อและยาง และ ยึดติดอยู่ด้านนอก
ของล้อ ที่หมุนล้อมักทำด้วยโลหะเบา หรือ พลาสติก ABS หรือ PVC ก็ได้
แบบที่ 2 แบบล้อเข็นแกนสั้น จะมีซี่สั้นๆติดระหว่างแกนกลางกับล้อเข็นโดยรอบ ส่วนมารกมักจะติดราว 6 ชิ้น
ล้อแบบนี้เหมาะสำหรับผู้ที่ไม่สามารถกำมือได้ ซี่ที่ติดอยู่รอบๆ จะมีไว้ให้นิ้วเกี่ยวหรือใช้มือผลักซี่ให้เก้าอี้ล้อเข็นเคลื่อนที่ไปมาได้
- ที่ล็อกล้อและคันล็อกล้อ (Wheel locks)
เป็นอุปกรณ์ที่ใช้ในการล็อกล้อไม่ให้เลื่อนไหล เมื่อเก้าอี้รถเข็นผู้ป่วยอยู่กับที่ ดังนั้นที่ล็อกล้อจะไม่มีไว้สำหรับเบรกหรือ
ห้ามล้อขณะเก้าอี้ล้อเข็นกำลังเคลื่อนที่ หากใช้ในขณะเก้าอี้ล้อเข็นเคลื่อนที่อาจเกิดการพลิกคว่ำได้ ส่วนการติดตั้งนั้น ขึ้นอยู่กับความถนัดของผู้เก้าอี้ล้อเข็น จะติดตั้งให้อยู่สูง หรือ ต่ำก็ได้
5.พนักพิง (Back support)
เป็นส่วนประกอบที่มีไว้รองรับหลังของผู้ใช้เก้าอี้ล้อเข็น ดังนั้นควรมีความทนทานและยืดหยุ่นเพื่อให้เกิดความ
สบายในการพิง ไม่ควรสูงหรือต่ำไป ในเก้าอี้ล้อเข็นบางรุ่นพนักพิงสามารถปรับเอนได้ ควรมีเข็มขัดนิรภัยสำหรับ
ผู้เก้าอี้ล้อเข็น ที่มีปัญหาเรื่องการทรงตัวเพื่อความปลอดภัย
6.ที่พักแขน (Armrest)
เป็นที่สำหรับพักแขนท่อนล่าง เมื่อวางแล้วจะทำให้เกิดความสบายผ่อนคลาย ส่วนมากสามารถปรับความสูงต่ำ
ได้ตามความสะดวกสบายของผู้ใช้ แต่สำหรับในบางรุ่นของเก้าอี้รถเข็นผู้ป่วย จะไม่มีที่พักแขนในกรณีที่ผู้ใช้
ต้องการความคล่องตัว
- ที่นั่ง (Seat)
ที่นั่งทำหน้าที่ในการรองรับน้ำหนัก และ ร่างกายของผู้ใช้เก้าอี้ล้อเข็นจะเป็นแผ่นราบติดตั้งอยู่ด้านบนของคานและสายสลิง ในแต่ละรุ่นอาจจะทำจากวัสดุที่แตกต่างกัน เช่น ทำจากผ้า ทำจากหนังเทียม หรือ ทำจากโลหะ
- ที่พักเท้า (Footrest)
เป็นที่วางเท้าเพื่อให้เกิดความสบาย ในบางรุ่นสามารถพับเก็บได้ สามารถปรับระดับได้ และสามารถถอดเก็บได้ โดยที่วางเท้าจ่ะวยให้เท้าของผู้ใช้ไม่ลากกับพื้น สำหรับในบางรุ่นที่มีวัตถุประสงค์การใช้งานที่มากกว่าการเป็นเก้าอี้รถเข็นผู้ป่วยปกติ อาจจะมีองค์ประกอบอื่นๆ เพิ่มเติมเข้ามา เช่น มีที่แขวนน้ำเกลือ เป็นต้น เก้าอี้ล้อเข็นบางรุ่น
อาจมีชิ้นส่วนเพิ่มเติม เช่น ส่วนรองศรีษะ สายคาดเอว สายคาดอก และ สายคาดขา